Mια ασυνήθιστη ευωδιά πλανιόταν στα σοκάκια της κατάλευκης Χώρας της Σικίνου. Σε μια αυλή, μια παρέα από ηλικιωμένες κυρίες «πολεμά» ένα από τα πολύτιμα αγαθά που προσφέρει η μέλισσα, το κερί. Συγκεντρώθηκαν εν όψει του πανηγυριού της Παναγίας για να φτιάξουν τα περίφημα μελισσόκερα της Σικίνου, όπως κάνουν πριν από κάθε πανηγύρι του νησιού.
«Παλιά δεν υπήρχε έτοιμο κερί στη Σίκινο. Μόνο τα μελισσόκερά μας. Τώρα, τόσο τα κεριά όσο και τις λαμπάδες τα φτιάχνουμε μόνο για τα τέσσερα μεγάλα πανηγύρια και τα τάματα του Δεκαπενταύγουστου. Βέβαια, στους πολυελαίους στις εκκλησιές έχουμε πάντα μελισσόκερα. Ετοιματζίδικο κερί δεν επιτρέπουμε! Ετσι, πριν από κάθε μεγάλη γιορτή, μαζευόμαστε όλες οι γιαγιάδες μαζί, 15-20 γυναίκες, και βοηθάμε την "πανηγυρού" να φτιάξει τα κεριά, ενώ για τον Δεκαπενταύγουστο μόνο όσες έχουμε τάμα, γι' αυτό είμαστε λίγες τώρα. Για τα μεγάλα πανηγύρια φτιάχνουμε παραπάνω από 70 κεριά -και 15 και 18 κιλά κερί!» λέει η κ. Μαρία Αρσενικού, που ηγείται της παρέας και μας μιλά για την άλλη μεγάλη παράδοση του νησιού, το έθιμο του «πανηγυρά».
Τέσσερα είναι τα μεγάλα πανηγύρια του νησιού, τέσσερις οι αγαπημένες εικόνες (Παντάνασσας, Τιμίου Σταυρού, Εισοδίων της Θεοτόκου, Ζωοδόχου Πηγής), τέσσερις κι οι «πανηγυράδες», το έθιμο των οποίων καλά κρατεί στη Σίκινο. Υποχρέωση του «πανηγυρά» είναι να φυλάει για έναν ολόκληρο χρόνο την εικόνα στο σπίτι του, να θυμιατίζει τρεις φορές την ημέρα, να κρατά το καντήλι αναμμένο και στη γιορτή να αναλαμβάνει τα έξοδα και τις απαιτούμενες προετοιμασίες για το πανηγύρι (άσπρισμα της εκκλησίας, μελισσόκερα, αρτοκλασία, φαγητό). Η επιμονή με την οποία συνεχίζεται ετούτη η παράδοση στη Σίκινο είναι εντυπωσιακή, καθώς έχουν δημιουργηθεί πλέον ολόκληρες λίστες αναμονής με τους υποψήφιους «πανηγυράδες»: «Στη λίστα για την εικόνα της Παντάνασσας, για παράδειγμα, γραφόμαστε με το που γεννιόμαστε αλλά και πάλι τα παιδιά ή τα εγγόνια μας παίρνουν την εικόνα, κανείς δεν προλαβαίνει να την πάρει όσο ζει!», τονίζουν οι γυναίκες.
Τα μελισσόκερα συνδέονται με μία ακόμη παράδοση του νησιού, τη μελισσοκομία, με την οποία ασχολούνται σχεδόν και οι 300 κάτοικοί του. «Το μέλι μας είναι από τα καλύτερα της Ελλάδας και φημίζεται εδώ και πολλούς αιώνες», λέει η κ. Αννα Βενιέρη, ή «Αγαπούλα», πρόεδρος του Μελισσοκομικού Συνεταιρισμού «Υψέλι» και μας μιλά για ένα αρχαίο νόμισμα της Σικίνου, που χρονολογείται από το 300 π.Χ., και απεικονίζει στη μία όψη ένα τσαμπί σταφυλιού και στην άλλη μία μέλισσα. Εκτός από το περίφημο μέλι που εξαντλείται μέσα σε λίγους μήνες, παρότι η παραγωγή του ξεπερνά τους 15 τόνους, «οι γυναίκες φτιάχνουν το περίφημο σικινιώτικο παστέλι και φυσικά τα μελισσόκερα», συμπληρώνει η αεικίνητη πρόεδρος.
Μελισσοκομία. Η κ. Αννα Βενιέρη, πρόεδρος του Μελισσοκομικού Συνεταιρισμού «Υψέλι», στο μελισσοκήπι της
Η παρέα. Πριν από κάθε πανηγύρι, οι γυναίκες μαζεύονται σε μία αυλή και φτιάχνουν τα κεριά βοηθώντας την «πανηγυρού»
«Για να φτιάξουμε τα μελισσόκερα πρώτα απ' όλα μαζεύουμε το κερί από τις κερήθρες», λέει η κυρία Ειρήνη Μάναλη. «Επειτα το λιώνουμε στην κατσαρόλα και το τοποθετούμε σ' ένα μπολ για να κρυώσει. Μετά παίρνουμε αυτό το κομμάτι κι αφού το ζεστάνουμε στο κάρβουνο αρχίζουμε να το ξύνουμε με το κουτάλι» συμπληρώνει. Τα ξύσματα - φλοίδες τα παραλαμβάνουν από την ποδιά της οι υπόλοιπες γυναίκες, τα ζεσταίνουν στο μαγκάλι για να μαλακώσουν και τα δουλεύουν στο χέρι μέχρι να γίνουν εύπλαστα. Επειτα τα παραδίδουν στην κυρία Μαρία Αρσενικού, η οποία ξεκινά να τα πλάθει γύρω από τα φιτίλια. «Δεν είναι δύσκολο το πλάσιμο. Υπολογίζεις το πάχος, κοιτάς να είναι ομοιόμορφο και το φτιάχνεις. Δεν θέλει κόπο αλλά κέφι. Αμα το κάνεις με το ζόρι καλύτερα να μην το κάνεις καθόλου», λέει και μέσα σε λίγα λεπτά τα πρώτα μελισσόκερα είναι έτοιμα.
Μάζα. Τα ξύσματα του κεριού θερμαίνονται στο κάρβουνο και «δουλεύονται» στο χέρι μέχρι να γίνουν μια εύπλαστη μάζα
«Το δύσκολο μέρος είναι το πρώτο πλάσιμο γιατί το κερί πρέπει να είναι πολύ ζεστό για να δουλευτεί και καίγονται τα χέρια σου, πυρώνεις» λέει η κ.Καλλιόπη Ρόδου και σταματά κάθε τόσο για να μυρίσει το κερί με αγαλλίαση. «Κόρες κι εγγονές ξέρουν να φτιάχνουν, ή περιμένουν από εσάς;», τις ρωτάμε. «Από εμάς!» απαντούν με μια φωνή γεμάτη παράπονο: «Οι κόρες κάτι ξέρουν, τις εγγονές τις παρακαλάμε να μάθουν να φτιάχνουν παστέλια και κεριά, αλλά ελάχιστες ενδιαφέρονται... Εμείς όσο ζούμε δεν θα πάψουμε να τα φτιάχνουμε. Μετά ας κάνουν ό,τι καταλαβαίνουν...».
ΟΛΓΑ ΧΑΡΑΜΗ
xarami@pegasus.grΦΩTOΓΡAΦIEΣ: ΚΛΑΙΡΗ ΜΟΥΣΤΑΦΕΛΛΟΥ
www.moustafellou.com
Πηγή ΕΘΝΟΣ
14.8.2011
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου